بازار کار معماری و عمران و ساختمان‌سازی
مقدمه
بازار کار هر رشته یکی از مهم‌ترین مباحثی است که افراد برای انتخاب رشته به آن توجه کرده و درمورد آن تحقیق و پرس‌و‌جو می‌کنند. یکی از چالش‌های اصلی نظام آموزشی به‌خصوص آموزش دانشگاهی و تحصیلات تکمیلی نیز فراهم کردن شرایطی است که در آن دانشجویان بتوانند مهارت‌ها، توانایی‌ها و دانش مورد نیاز برای ورود به بازار کار را در طول دوران تحصیل خود به‌دست باورند و به‌عنوان یک نیروی متخصص و کارآمد وارد بازار کار رشته تحصیلی خود شوند.
در کشورهای مختلف بخصوص کشورهای در حال توسعه یکی از پرطرفدارترین رشته‌ها که افراد زیادی را به خود جذب می‌کند رشته‌های حوزه ساختمان است. بازار کار ساختمان سازی علاوه بر اینکه شامل شغل‌های متعدد و متنوعی است، در بیشتر کشورها به‌خصوص کشور ما از رونق قابل توجهی نیز برخوردار است و افراد زیادی در رده‌های شغلی متفاوت در این حوزه مشغول به فعالیت هستند. در این مقاله سعی می‌کنیم نگاهی به شاخه‌های مختلف این حوزه و مشاغل آنها بیاندازیم.
شاخه‌های اصلی ساختمان‌سازی
انجام پروژه‌های ساختمانی از ابتدا تا انتها مراحل زیادی را دربرمی‌گیرد که شامل شاخه‌های متعددی است؛ اما می‌توان گفت که شاخه‌های اصلی ساختمان‌سازی به چهار بخش طراحی، محاسبه، نظارت و اجرا تقسم می‌شود. بخش طراحی حوزه گسترده‌ای است که بین رشته‌های معماری و عمران مشترک است؛ اما تفاوت‌هایی دارد. این بخش اصلی‌ترین حوزه کاری معماری به‌حساب می‌آید و از طراحی اولیه تا طراحی پلان، نما و جزئیات را شامل می‌شود. در زمینه کارهای عمرانی نیز تا حد زیادی به بخش طراحی و بعد از آن محاسبات وابسته است؛ اما طراحی در حوزه کار عمران تنها شامل طراحی سازه می‌شود و دیگر بخش‌های طراحی باید به عهده مهندسین معماری باشد.
شغل‌های اصلی ساختمان‌سازی
خوشبختانه زمینه‌های کاری ساختمان سازی بسیار متنوع است؛ چون همان‌طور که می‌دانید، حوزه ساختمان‌سازی از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هر کدام از این بخش‌ها شغل‌های مخصوص به‌خود را دارد. به‌طور‌کلی می‌توان گفت، شغل‌های اصلی در حوزه ساختمان‌سازی در درجه اول مربوط به فارغ‌التحصیلان رشته‌های معماری و عمران می‌شود و بعد از آن رشته‌های مهندسی برق و مکانیک قرار دارند.
شغل‌های اصلی ساختمان‌سازی همان‌طور که در بالا به آن اشاره شد به چهار شاخه اصلی قابل تقسیم هستند که هر کدام از آنها زیرشاخه‌ها و بخش‌های متعددی دارند و شغل‌های زیادی را در این حوزه به‌وجود می‌آورند. طراحی معماری، طراحی سازه، طراحی داخلی، انجام محاسبات سازه‌ای، طراحی تاسیسات الکتریکی و مکانیکی ساختمان، نظارت بر اجرای طرح معماری، نظارت بر اجرای سازه، متره و برآورد پروژه‌های ساختمانی و در نهایت اجرای ساختمان که در حوزه کاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نبوده و به نیروهای اجرایی و استادکاران مربوط می‌شود، مهم‌ترین شغل‌های مربوط به ساختمان هستند و در واقع بخش اصلی کار ساختمان‌سازی را شکل می‌دهند.
بازار کار ساختمان‌سازی
درست است که این روزها مسائلی مانند تورم و افزایش بی‌رویه قیمت‌ها بازار کار ساختمان‌سازی را نیز مثل بسیاری از شغل‌ها تحت تاثیر خود قرار داده و رونق و سودآوری آن به‌طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده است؛ اما هنوز هم می‌توان با داشتن دانش، مهارت و تجربه کافی جای خود را در زمینه کار ساختمان سازی تثبیت کرد و در این حوزه به کسب درآمد پرداخت. همان‌طور که می‌دانید، شغل‌های متنوعی در کارهای مرتبط با ساختمان سازی وجود دارد که هر‌کس بنا‌بر تخصص و رشته تحصیلی خود می‌تواند در یکی از بخش‌های آن مشغول به کار شود. اصلی‌ترین بخش‌های حوزه‌های کار ساختمان‌سازی مربوط به رشته‌های معماری و عمران می‌شود:
در حوزه مهندسی معماری
حوزه کاری معماری فرصت‌های شغلی زیادی را در اختیار فارغ التحصیلان این رشته قرار می‌دهد و بخش‌هایی که یک مهندس معمار می‌تواند در آن مشغول به فعالیت شود تنوع بالایی دارند. کارهای معماری علاوه بر شغل‌های پروژه‌محور، شامل استخدام در دستگاه‌های دولتی نیز می‌شود.
افرادی که تمایل دارند در زمینه کار معماری به صورت پروژه‌ای به فعالیت و کسب درآمد بپردازند، گزینه‌های زیادی پیش‌روی خود دارند؛ اما نباید فراموش کرد که برای موفقیت در کارهای رشته معماری مانند هر شغل دیگری باید ابتدا تجربه و مهارت کافی را به‌دست آورد. طراحی پلان، طراحی نما و لنداسکیپ، طراحی داخلی، طراحی فاز دو پروژه‌ها، سرپرستی دفاتر مشاوره، مدیریت و هماهنگی پروژه‌های ساختمانی و… از نمونه شغل‌های موجود در بازار کار معماری برای افرادیست که قصد دارند به‌صورت پروژه‌محور در این حوزه فعالیت نمایند. علاوه‌بر‌این افرادی که تمایل به استخدام در دستگاه‌های دولتی داشته باشند، می‌توانند در سازمان‌هایی مانند شهرداری، بنیاد مسکن و سازمان مسکن و شهرسازی به کار مشغول شوند.
در حوزه مهندسی عمران
همان‌طور که می‌دانید فعالیت‌های عمرانی بسیار گسترده و متنوع‌اند و مهندسین عمران می‌توانند در شاخه‌های مختلفی از ساختمان‌سازی تا سد‌سازی، جاده‌سازی و پل‌سازی مشغول به کار شوند. مشاغل مرتبط با عمران نیز مانند معماری علاوه بر شغل‌های استخدامی، شامل شغل‌های پروژه‌ای نیز هست. انجام فعالیت‌هایی نظیر طراحی سازه، محاسبه و نظارت در شرکت‌های مهندسین مشاور یا شرکت‌های ساختمانی و راه‌سازیِ دولتی و نیمه‌دولتی، از مهم‌ترین بخش‌های کارهای عمرانی به حساب می‌آیند.
سود حاصل از ساختمان‌سازی چقدر است؟
باید گفت که پاسخ دادن به این سؤال کار چندان آسانی نیست؛ چرا‌که ساختمان‌سازی به‌صورت کلی، یک شغل پروژه‌محور است. بنابراین، سود حاصل از آن به عوامل بسیار زیادی وابسته بوده و در هر پروژه‌ای بسته به نوع کاربری، طرح، متراژ، مصالح به‌کار رفته در پروژه و هدف پروژه تغییر می‌کند؛ اما به‌طور کلی می‌توان گفت بازار کار ساختمان‌سازی چه در حوزه معماری و چه در حوزه عمران از رونق خوبی برخوردار بوده و در سطح قابل قبولی قرار دارد.
به‌عنوان مثال مهندسان معماری یا عمران که پروانه اشتغال به کار از سازمان نظام مهندسی دارند و به‌صورت خصوصی و مستقل فعالیت می‌کنند، می‌توانند بابت تایید هر نقشه مبلغ مناسبی را دریافت کنند. در این حوزه بسته به نوع و تعداد پروژه‌ها و همچنین میزان توانایی و مهارت شما در طراحی درآمدهای قابل قبولی را کسب خواهید کرد و اگر به استخدام بخش‌های دولتی درآیید حقوق و درآمد شما برطبق قانون مدیریت خدمات کشوری محاسبه خواهد شد.
سخن پایانی
در پایان نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که زمینه‌های کار معماری، عمران و به‌طور‌کلی ساختمان‌سازی در کشور ما جزو حوزه‌های کاری پررونق به شمار می‌رود و افراد زیادی را به سمت خود می‌کشاند؛ اما نباید تعداد بسیار زیاد فارغ التحصیلان رشته‌های عمران و معماری را نادیده گرفت. در واقع باید بگوییم برای موفقیت در بازار کار معماری تنها وارد شدن به این رشته و کسب مدرک دانشگاهی کافی نیست و شما برای رقابت با افراد زیادی که در این حوزه مشغول به فعالیت هستند، نیازمند داشتن دانش، مهارت و توانمندی‌های بسیاری هستید تا بتوانید با افراد باتجربه در بازار کار ساختمان سازی وارد رقابت شوید.
پاسخ‌ها